کد مطلب:3236 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:315
رحلت امام خمینی؛ وصال یار، فراق یاران
رحلت امام خمینی؛ وصال یار، فراق یاران
امام خمینی هدفها و آرمانها و هر آنچه را كه می بایست ابلاغ كند، گفته بود و در عمل نیز تمام هستی اش را برای تحقق همان هدفها به كار گرفته بود. اینك در آستانه نیمه خرداد سال 1368 خود را آماده ملاقات عزیزی می كرد كه تمام عمرش را برای جلب رضای او صرف كرده بود و قامتش جز در برابر او، در مقابل هیچ قدرتی خم نشده، و چشمانش جز برای او گریه نكرده بود. سروده های عارفانه اش همه حاكی از درد فراق و بیان عطش لحظه وصالِ محبوب بود؛ و اینك این لحظه شكوهمند برای او، و جانكاه و تحمّل ناپذیر برای پیروانش، فرا می رسید. او خود در وصیتنامه اش نوشته است:
با دلی آرام و قلبی مطمئن و روحی شاد
حدیث بیداری، ص: 201
و ضمیری امیدوار به فضل خدا از خدمت خواهران و برادران مرخص، و به سوی جایگاه ابدی سفر می كنم. و به دعای خیر شما احتیاج مبرم دارم. و از خدای رحمان و رحیم می خواهم كه عذرم را در كوتاهی خدمت و قصور و تقصیر بپذیرد.
و از ملت امیدوارم كه عذرم را در كوتاهیها و قصور و تقصیرها بپذیرند. و با قدرت و تصمیم اراده به پیش روند. (203)
مردم هنگامی كه در كنار ضریح او می ایستند، در پاسخ به این جملاتِ متواضعانه امام زمزمه می كنند: "اماما! از كدام تقصیرها و قصورها سخن می گویی؟ تا آنجا كه ما و پدرانمان دیده و شنیده و به یاد داریم، تو همه، خوبی و پاكی و نور بودی. أشهد أنّك قد أقمت الصلاة و آتیت الزكاة و امرت بالمعروف و نهیت عن المنكر و جهدت فی اللَّه حق جهاده." (204)
شگفت آنكه امام خمینی در یكی از غزلیاتش كه چند سال قبل از
حدیث بیداری، ص: 202
رحلت سروده است می گوید:
سالها می گذرد حادثه ها می آید انتظار فرج از نیمه خرداد كشم (205)
ابیات قبل از این بیت در بیان سختی دوران هجران و آرزوی لحظه وصال است.
و اینك آن لحظه در میانه خرداد سال 1368 فرا رسیده است. از چند روز قبل، مردم در جریان خبر بیماری دستگاه گوارشی و قلب امام خمینی و عمل جراحی ایشان قرار گرفته بودند. حقیقتاً وضع روحی مردم در این ایام و مراسم دعا و نیایشی كه در هر كوی و برزن و خانه و مسجد و تكیه در سراسر كشور و در بین علاقه مندان امام در خارج كشور برگزار بود، قابل توصیف نیست. كمتر كسی را می توانستی ببینی كه قادر باشد اثر اندوه و نگرانی خود را از چهره مخفی كند. چشمها اشكبار و دلها رو به جماران داشت. ساعتها به كندی می گذشت و ایران یكپارچه دعا بود. تیم پزشكی آنچه را كه در توان داشت به كار گرفت؛ اما فرمان خدا، امری دیگر تقدیر كرده بود: یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ* ارْجِعی إِلی رَبِّكِ راضِیَةً مَرْضِیَّةً. (206)
ساعت 20/ 22 بعد از ظهر روز شنبه سیزدهم خرداد ماه سال 1368 لحظه وصال بود. قلبی از كار ایستاد كه میلیونها قلب را به نور خدا و معنویت احیاء كرده بود. به وسیله دوربین مخفی ای كه توسط دوستان امام در بیمارستان، نصب شده بود، روزهای بیماری و جریان عمل و لحظه لقای حق ضبط شده است. (207) وقتی كه گوشه هایی از حالات معنوی و آرامش امام در این ایام از تلویزیون پخش شد، غوغایی در دلها برافكند كه وصف آن جز با بودن در آن فضا ممكن نیست. لبها دائماً به
حدیث بیداری، ص: 203
ذكر خدا در حركت بود. در آخرین شب زندگی و در حالی كه چند عمل جراحی سخت و طولانی در سن 87 سالگی تحمل كرده بود و در حالی كه چندین سرم به دستهای مباركش وصل بود، نافله شب می خواند و قرآن تلاوت می كرد. در ساعات آخر، طمأنینه و آرامشی ملكوتی داشت و مرتباً شهادت به وحدانیت خدا و رسالت پیامبر اكرم (ص) را زمزمه می كرد و با چنین حالتی بود كه روحش به ملكوت اعلا پرواز كرد. هجرتش داغی التیام ناپذیر بر قلبها نهاد.
وقتی خبر رحلت منتشر شد، گویی زلزله ای عظیم رخ داده است، بغضها تركید و سرتاسر ایران و همه كانونهایی كه در جهان با نام و پیام امام خمینی آشنا بودند، یكپارچه گریستند و بر سر و سینه زدند.
هیچ قلم و بیانی قادر نیست ابعاد حادثه را و امواج احساسات غیر قابل كنترل مردم را در آن روزها توصیف كند. مردم ایران و مسلمانان انقلابی، حق داشتند این چنین ضجه كنند و صحنه هایی پدید آورند كه در تاریخ نمونه ای بدین حجم و عظمت برای آن سراغ نداریم. آنان كسی را از دست داده بودند كه عزّت پایمال شده شان را بازگردانده بود، دست شاهان ستمگر و دستهای غارتگران امریكایی و غربی را از
حدیث بیداری، ص: 204
سرزمینشان كوتاه كرده بود، اسلام را احیا كرده بود، مسلمین را عزت بخشیده بود، جمهوری اسلامی را برپا كرده بود، رو در روی همه قدرتهای جهنمی و شیطانی دنیا ایستاده بود و ده سال در برابر صدها توطئه براندازی و طرح كودتا و آشوب و فتنه داخلی و خارجی مقاومت كرده بود و هشت سال دفاعی را فرماندهی كرده بود كه در جبهه مقابلش دشمنی قرار داشت كه آشكارا از سوی هر دو قدرت بزرگ شرق و غرب حمایت همه جانبه می شد. مردم، رهبر محبوب و مرجع دینی خود و منادی اسلام راستین را از دست داده بودند.
شاید كسانی كه قادر به درك و هضم این مفاهیم نیستند، اگر حالات مردم را در فیلمهای مراسم تودیع و تشییع و خاكسپاری پیكر
حدیث بیداری، ص: 205
مطهر امام خمینی مشاهده كنند و خبر مرگ دهها تن كه در مقابل سنگینی این حادثه تاب تحمل نیاورده و قلبشان از كار ایستاده بود را بشنوند و پیكرهایی كه یكی پس از دیگری از شدت تأثر بیهوش شده، بر روی دستها در امواج جمعیت به سوی درمانگاهها روانه می شدند را در فیلمها و عكسها ببینند، در تفسیر این واقعیتها درمانده شوند؛ اما آنان كه عشق را می شناسند و تجربه كرده اند، مشكلی نخواهند داشت. حقیقتاً مردم ایران عاشق امام خمینی بودند؛ و چه شعار زیبا و گویایی در سالگرد رحلتش انتخاب كرده بودند كه: "عشق به خمینی عشق به همه خوبیهاست".
روز چهاردهم خرداد 1368، مجلس خبرگان رهبری، تشكیل گردید
حدیث بیداری، ص: 206
و پس از قرائت وصیتنامه امام خمینی توسط حضرت آیت الله خامنه ای كه دو ساعت و نیم طول كشید، بحث و تبادل نظر برای تعیین جانشین امام خمینی و رهبر انقلاب اسلامی آغاز شد و پس از چندین ساعت، سرانجام حضرت آیت الله خامنه ای (رئیس جمهور وقت)- كه خود از شاگردان امام خمینی- سلام اللَّه علیه- و از چهره های درخشان انقلاب اسلامی و از یاوران قیام 15 خرداد بود و در تمام دوران نهضت امام، در همه فراز و نشیبها در جمع دیگر یاوران انقلاب جانبازی كرده بود- به اتفاق آرا برای این رسالت خطیر برگزیده شد. سالها بود كه غربیها و عوامل تحت حمایتشان در داخل كشور كه از شكست دادن امام مأیوس شده بودند، وعده زمان مرگ امام را می دادند؛ اما هوشمندی ملت ایران و انتخاب سریع و شایسته خبرگان و حمایت فرزندان و پیروان امام، همه امیدهای ضد انقلاب را بر باد داد و نه تنها رحلت امام پایان راه او نبود، بلكه در واقع عصر امام خمینی در پهنه ای وسیعتر از گذشته آغاز شده بود. مگر اندیشه و خوبی و معنویت و حقیقت می میرد؟
حدیث بیداری 210 رحلت امام خمینی؛ وصال یار، فراق یاران:
حدیث بیداری، ص: 207
روز و شب پانزدهم خرداد 1368، میلیونها نفر از مردم تهران و سوگوارانی كه از شهرها و روستاها آمده بودند، در محل مصلّای بزرگ تهران اجتماع كردند تا برای آخرین بار با پیكر مطهر مردی كه با قیامش، قامت خمیده ارزشها و كرامتها را در عصر سیاه ستم استوار كرده و در دنیا نهضتی از خداخواهی و بازگشت به فطرت انسانی آغاز كرده بود، وداع كنند. هیچ اثری از تشریفات بی روح مرسوم در مراسم رسمی نبود. همه چیز بسیجی و مردمی و عاشقانه بود. پیكر پاك و سبزپوش امام بر بالای بلندی و در حلقه میلیونها نفر از جمعیت ماتمزده، چون نگینی می درخشید. هر كس به زبان خویش با امامش زمزمه می كرد و اشك می ریخت. سرتاسر اتوبان و راههای منتهی به مصلی مملو از جمعیت سیاهپوش بود. پرچمهای عزا بر در و دیوار شهر آویخته و آوای قرآن از تمام مساجد و مراكز و ادارات و منازل به گوش می رسید. شب كه فرا رسید هزاران شمع به یاد مشعلی كه امام افروخته است، در بیابان مصلّی
حدیث بیداری، ص: 208
و تپه های اطراف آن روشن شد. خانواده های داغدار گرداگرد شمعها نشسته و چشمانشان بر بلندای نورانی دوخته شده بود. فریاد "یا حسین" بسیجیان كه احساس یتیمی می كردند و بر سر و سینه می زدند، فضا را عاشورایی كرده بود. باور اینكه دیگر صدای دلنشین امام خمینی را در حسینیه جماران نخواهند شنید، طاقتها را برده بود. مردم شب را در كنار پیكر امام به صبح رسانیدند. در نخستین ساعت بامدادِ شانزده خرداد، میلیونها تن به امامت آیت الله العظمی گلپایگانی (ره) با چشمانی اشكبار بر پیكر امام نماز گزاردند.
انبوهی جمعیت و شكوه حماسه حضور مردم در روز ورود امام خمینی به كشور در 12 بهمن 1357 و تكرار گسترده تر این حماسه در
حدیث بیداری، ص: 209
مراسم تشییع پیكر امام، از شگفتیهای تاریخ است. خبرگزاریهای رسمی جهان جمعیت استقبال كننده را در سال 1357 تا شش میلیون نفر و جمعیت حاضر در مراسم تشییع را تا نه میلیون نفر تخمین زدند و این در حالی بود كه طی دوران یازده ساله حكومت امام خمینی به واسطه اتحاد كشورهای غربی و شرقی در دشمنی با انقلاب، و تحمیل جنگ هشت ساله و صدها توطئه دیگر آنان، مردم ایران سختیها و مشكلات فراوانی را تحمل كرده و عزیزان بیشماری را در این راه از دست داده بودند و طبعاً می بایست بتدریج خسته و دلسرد شده باشند؛ اما هر گز این چنین نشد. نسل پرورش یافته در مكتب الهی امام خمینی، به این فرموده امام ایمان كامل داشت كه:
در جهان حجم تحمل زحمتها و رنجها و
حدیث بیداری، ص: 210
فداكاریها و جان نثاریها و محرومیتها مناسب حجم بزرگی مقصود و ارزشمندی و علوّ رتبه آن است. (208)
مراسم تشییع از مصلی تا مرقد امام در جنب بهشت زهرا- مزار شهیدان انقلاب اسلامی- آغاز شد. كودكان، زنان و مردان چنان ضجه می زدند كه گویی جانشان را می برند. ساعتها گذشت، اما پیشروی جمعیت به دلیل احساسات غیر قابل كنترل، ناممكن شده بود، سرانجام ناگزیر پیكر مطهر امام خمینی با هلی كوپتر به سوی محل دفن منتقل شد. با آنكه از قبل، موانع بلندی برای جلوگیری از ازدحام عزاداران، در محل تدفین پیش بینی شده بود، اما به محض اینكه هلی كوپتر به زمین نشست، موانع در هم ریخت، شعله سوزناك فراق در دلها زبانه كشید و احساس جدایی، چنان جمعیت را بی تاب كرد كه با همه تلاش مأمورین، خاكسپاری میسر نشد. صحنه ها مستقیم از تلویزیون پخش می شد (فیلمهای آن اكنون نیز موجود است) سرانجام به دشواری، تابوت حامل پیكر مطهر امام از دستهایی كه "خمینی" را همه هستی و موجودیت خویش می دانستند، گرفته شد و دوباره با هلی كوپتر به جماران بازگردانده شد.
آنها كه در مغرب زمین و یا در سایه بینش غربیِ خود، دنیا و زندگی را فقط از دریچه پول و هوس می نگرند و در غوغای زندگی ماشینی و صدای خُردكننده آن، اصالتها و عشق و ارزشها را فراموش كرده اند، نمی توانند معنای آنچه را كه در فیلمهای خاكسپاری امام مشاهده می كنند، دریابند. اگر تحریفها و صدای كركننده تبلیغات مسمومِ دشمنانِ حقیقت، اجازه دهد و آنان فقط وصیتنامه و یا یك پیام امام خمینی را بدون پیش داوری و از سر انصاف و بر اساس نگاهِ وجدان و فطرتشان مرور كنند، قطعاً داوری شان تغییر خواهد كرد.
پس از آنكه مراسم تدفین به علت شدت احساسات عزاداران امكان نیافت، طی اطلاعیه هایی مكرر از رادیو اعلام شد كه "مردم به خانه هایشان بازگردند، مراسم به بعد موكول شده و زمان آن بعداً اعلام خواهد شد." برای مسئولین تردیدی نبود كه هر چه زمان بگذرد صدها
حدیث بیداری 213 رحلت امام خمینی؛ وصال یار، فراق یاران:
حدیث بیداری، ص: 211
هزار تن از علاقه مندان دیگر امام كه از شهرهای دور راهی تهران شده اند نیز بر جمعیتِ تشییع كننده افزوده خواهد شد، ناگزیر در بعد از ظهر همان روز مراسم تدفین با همان احساسات و به دشواری انجام شد كه گوشه هایی از این مراسم به وسیله خبرنگاران به جهان مخابره شده است.
دهها جلد اشعار شاعران ایرانی و غیر ایرانی كه در روزهای بعد از رحلت امام سروده و منتشر شده است، خود گویای احساسات مردم در آن روزهاست. در میان این سوگنامه ها اشعار و قطعاتی به چشم می خورد كه خود از شاهكارهای تاریخ ادبیات معاصر ایران است.
مراسم سوم و هفتم و چهلم در سال نخست با شكوه تمام برگزار گردید و از آن پس همه ساله با همان شكوه، در روز 14 خرداد هر سال برگزار گردیده است. به همت شیفتگان امام با سرعتی غیر قابل باور، بارگاهی معظم به نشانه قدرشناسی جامعه اسلامی از رهبر معنوی خویش، و به نشانه ابدی شدن یاد و خاطره او بر پا شد و مزار شریفش همه روزه و بخصوص در مناسبتهای مذهبی میعادگاه زائران و عاشقان او از ایران و مسلمانان دیگر كشورهاست. پرچم سرخی كه بر بلندای بارگاهش در اهتزاز است، یادآور پرچم سرخ بارگاه سالار شهیدان حسین بن علی- علیه السلام- و نشانه آن است كه نهضت عاشورایی خمینی نیز همچون قیام كربلا تا همیشه تاریخ، خون شرف و انسانیت و استقامت در راه خدا را در رگهای دین باورانِ غیرتمند جاری خواهد ساخت.
و بدینسان رحلت امام خمینی نیز همچون حیاتش منشأ بیداری و نهضتی دوباره شد و راه و یادش جاودانه گردید؛ چرا كه او حقیقت بود
حدیث بیداری، ص: 212
و حقیقت همیشه زنده است و فناناپذیر.
او جلوه ای از جلوه های "كوثر" بود و كوثر ولایت، همیشه در زمین و زمانه ها جاری است.
حدیث بیداری، ص: 213
و حكایت آن عبد صالح خدا همچنان باقی است ...
گر كسی هست كه فریاد كند بودن را همه از همّت آن رند خداجو باشد
سلام علیه یوم ولد و یوم یموت و یوم یبعث حیّا
امام خمینی هدفها و آرمانها و هر آنچه را كه می بایست ابلاغ كند، گفته بود و در عمل نیز تمام هستی اش را برای تحقق همان هدفها به كار گرفته بود. اینك در آستانه نیمه خرداد سال 1368 خود را آماده ملاقات عزیزی می كرد كه تمام عمرش را برای جلب رضای او صرف كرده بود و قامتش جز در برابر او، در مقابل هیچ قدرتی خم نشده، و چشمانش جز برای او گریه نكرده بود. سروده های عارفانه اش همه حاكی از درد فراق و بیان عطش لحظه وصالِ محبوب بود؛ و اینك این لحظه شكوهمند برای او، و جانكاه و تحمّل ناپذیر برای پیروانش، فرا می رسید. او خود در وصیتنامه اش نوشته است:
با دلی آرام و قلبی مطمئن و روحی شاد
حدیث بیداری، ص: 201
و ضمیری امیدوار به فضل خدا از خدمت خواهران و برادران مرخص، و به سوی جایگاه ابدی سفر می كنم. و به دعای خیر شما احتیاج مبرم دارم. و از خدای رحمان و رحیم می خواهم كه عذرم را در كوتاهی خدمت و قصور و تقصیر بپذیرد.
و از ملت امیدوارم كه عذرم را در كوتاهیها و قصور و تقصیرها بپذیرند. و با قدرت و تصمیم اراده به پیش روند. (203)
مردم هنگامی كه در كنار ضریح او می ایستند، در پاسخ به این جملاتِ متواضعانه امام زمزمه می كنند: "اماما! از كدام تقصیرها و قصورها سخن می گویی؟ تا آنجا كه ما و پدرانمان دیده و شنیده و به یاد داریم، تو همه، خوبی و پاكی و نور بودی. أشهد أنّك قد أقمت الصلاة و آتیت الزكاة و امرت بالمعروف و نهیت عن المنكر و جهدت فی اللَّه حق جهاده." (204)
شگفت آنكه امام خمینی در یكی از غزلیاتش كه چند سال قبل از
حدیث بیداری، ص: 202
رحلت سروده است می گوید:
سالها می گذرد حادثه ها می آید انتظار فرج از نیمه خرداد كشم (205)
ابیات قبل از این بیت در بیان سختی دوران هجران و آرزوی لحظه وصال است.
و اینك آن لحظه در میانه خرداد سال 1368 فرا رسیده است. از چند روز قبل، مردم در جریان خبر بیماری دستگاه گوارشی و قلب امام خمینی و عمل جراحی ایشان قرار گرفته بودند. حقیقتاً وضع روحی مردم در این ایام و مراسم دعا و نیایشی كه در هر كوی و برزن و خانه و مسجد و تكیه در سراسر كشور و در بین علاقه مندان امام در خارج كشور برگزار بود، قابل توصیف نیست. كمتر كسی را می توانستی ببینی كه قادر باشد اثر اندوه و نگرانی خود را از چهره مخفی كند. چشمها اشكبار و دلها رو به جماران داشت. ساعتها به كندی می گذشت و ایران یكپارچه دعا بود. تیم پزشكی آنچه را كه در توان داشت به كار گرفت؛ اما فرمان خدا، امری دیگر تقدیر كرده بود: یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ* ارْجِعی إِلی رَبِّكِ راضِیَةً مَرْضِیَّةً. (206)
ساعت 20/ 22 بعد از ظهر روز شنبه سیزدهم خرداد ماه سال 1368 لحظه وصال بود. قلبی از كار ایستاد كه میلیونها قلب را به نور خدا و معنویت احیاء كرده بود. به وسیله دوربین مخفی ای كه توسط دوستان امام در بیمارستان، نصب شده بود، روزهای بیماری و جریان عمل و لحظه لقای حق ضبط شده است. (207) وقتی كه گوشه هایی از حالات معنوی و آرامش امام در این ایام از تلویزیون پخش شد، غوغایی در دلها برافكند كه وصف آن جز با بودن در آن فضا ممكن نیست. لبها دائماً به
حدیث بیداری، ص: 203
ذكر خدا در حركت بود. در آخرین شب زندگی و در حالی كه چند عمل جراحی سخت و طولانی در سن 87 سالگی تحمل كرده بود و در حالی كه چندین سرم به دستهای مباركش وصل بود، نافله شب می خواند و قرآن تلاوت می كرد. در ساعات آخر، طمأنینه و آرامشی ملكوتی داشت و مرتباً شهادت به وحدانیت خدا و رسالت پیامبر اكرم (ص) را زمزمه می كرد و با چنین حالتی بود كه روحش به ملكوت اعلا پرواز كرد. هجرتش داغی التیام ناپذیر بر قلبها نهاد.
وقتی خبر رحلت منتشر شد، گویی زلزله ای عظیم رخ داده است، بغضها تركید و سرتاسر ایران و همه كانونهایی كه در جهان با نام و پیام امام خمینی آشنا بودند، یكپارچه گریستند و بر سر و سینه زدند.
هیچ قلم و بیانی قادر نیست ابعاد حادثه را و امواج احساسات غیر قابل كنترل مردم را در آن روزها توصیف كند. مردم ایران و مسلمانان انقلابی، حق داشتند این چنین ضجه كنند و صحنه هایی پدید آورند كه در تاریخ نمونه ای بدین حجم و عظمت برای آن سراغ نداریم. آنان كسی را از دست داده بودند كه عزّت پایمال شده شان را بازگردانده بود، دست شاهان ستمگر و دستهای غارتگران امریكایی و غربی را از
حدیث بیداری، ص: 204
سرزمینشان كوتاه كرده بود، اسلام را احیا كرده بود، مسلمین را عزت بخشیده بود، جمهوری اسلامی را برپا كرده بود، رو در روی همه قدرتهای جهنمی و شیطانی دنیا ایستاده بود و ده سال در برابر صدها توطئه براندازی و طرح كودتا و آشوب و فتنه داخلی و خارجی مقاومت كرده بود و هشت سال دفاعی را فرماندهی كرده بود كه در جبهه مقابلش دشمنی قرار داشت كه آشكارا از سوی هر دو قدرت بزرگ شرق و غرب حمایت همه جانبه می شد. مردم، رهبر محبوب و مرجع دینی خود و منادی اسلام راستین را از دست داده بودند.
شاید كسانی كه قادر به درك و هضم این مفاهیم نیستند، اگر حالات مردم را در فیلمهای مراسم تودیع و تشییع و خاكسپاری پیكر
حدیث بیداری، ص: 205
مطهر امام خمینی مشاهده كنند و خبر مرگ دهها تن كه در مقابل سنگینی این حادثه تاب تحمل نیاورده و قلبشان از كار ایستاده بود را بشنوند و پیكرهایی كه یكی پس از دیگری از شدت تأثر بیهوش شده، بر روی دستها در امواج جمعیت به سوی درمانگاهها روانه می شدند را در فیلمها و عكسها ببینند، در تفسیر این واقعیتها درمانده شوند؛ اما آنان كه عشق را می شناسند و تجربه كرده اند، مشكلی نخواهند داشت. حقیقتاً مردم ایران عاشق امام خمینی بودند؛ و چه شعار زیبا و گویایی در سالگرد رحلتش انتخاب كرده بودند كه: "عشق به خمینی عشق به همه خوبیهاست".
روز چهاردهم خرداد 1368، مجلس خبرگان رهبری، تشكیل گردید
حدیث بیداری، ص: 206
و پس از قرائت وصیتنامه امام خمینی توسط حضرت آیت الله خامنه ای كه دو ساعت و نیم طول كشید، بحث و تبادل نظر برای تعیین جانشین امام خمینی و رهبر انقلاب اسلامی آغاز شد و پس از چندین ساعت، سرانجام حضرت آیت الله خامنه ای (رئیس جمهور وقت)- كه خود از شاگردان امام خمینی- سلام اللَّه علیه- و از چهره های درخشان انقلاب اسلامی و از یاوران قیام 15 خرداد بود و در تمام دوران نهضت امام، در همه فراز و نشیبها در جمع دیگر یاوران انقلاب جانبازی كرده بود- به اتفاق آرا برای این رسالت خطیر برگزیده شد. سالها بود كه غربیها و عوامل تحت حمایتشان در داخل كشور كه از شكست دادن امام مأیوس شده بودند، وعده زمان مرگ امام را می دادند؛ اما هوشمندی ملت ایران و انتخاب سریع و شایسته خبرگان و حمایت فرزندان و پیروان امام، همه امیدهای ضد انقلاب را بر باد داد و نه تنها رحلت امام پایان راه او نبود، بلكه در واقع عصر امام خمینی در پهنه ای وسیعتر از گذشته آغاز شده بود. مگر اندیشه و خوبی و معنویت و حقیقت می میرد؟
حدیث بیداری 210 رحلت امام خمینی؛ وصال یار، فراق یاران:
حدیث بیداری، ص: 207
روز و شب پانزدهم خرداد 1368، میلیونها نفر از مردم تهران و سوگوارانی كه از شهرها و روستاها آمده بودند، در محل مصلّای بزرگ تهران اجتماع كردند تا برای آخرین بار با پیكر مطهر مردی كه با قیامش، قامت خمیده ارزشها و كرامتها را در عصر سیاه ستم استوار كرده و در دنیا نهضتی از خداخواهی و بازگشت به فطرت انسانی آغاز كرده بود، وداع كنند. هیچ اثری از تشریفات بی روح مرسوم در مراسم رسمی نبود. همه چیز بسیجی و مردمی و عاشقانه بود. پیكر پاك و سبزپوش امام بر بالای بلندی و در حلقه میلیونها نفر از جمعیت ماتمزده، چون نگینی می درخشید. هر كس به زبان خویش با امامش زمزمه می كرد و اشك می ریخت. سرتاسر اتوبان و راههای منتهی به مصلی مملو از جمعیت سیاهپوش بود. پرچمهای عزا بر در و دیوار شهر آویخته و آوای قرآن از تمام مساجد و مراكز و ادارات و منازل به گوش می رسید. شب كه فرا رسید هزاران شمع به یاد مشعلی كه امام افروخته است، در بیابان مصلّی
حدیث بیداری، ص: 208
و تپه های اطراف آن روشن شد. خانواده های داغدار گرداگرد شمعها نشسته و چشمانشان بر بلندای نورانی دوخته شده بود. فریاد "یا حسین" بسیجیان كه احساس یتیمی می كردند و بر سر و سینه می زدند، فضا را عاشورایی كرده بود. باور اینكه دیگر صدای دلنشین امام خمینی را در حسینیه جماران نخواهند شنید، طاقتها را برده بود. مردم شب را در كنار پیكر امام به صبح رسانیدند. در نخستین ساعت بامدادِ شانزده خرداد، میلیونها تن به امامت آیت الله العظمی گلپایگانی (ره) با چشمانی اشكبار بر پیكر امام نماز گزاردند.
انبوهی جمعیت و شكوه حماسه حضور مردم در روز ورود امام خمینی به كشور در 12 بهمن 1357 و تكرار گسترده تر این حماسه در
حدیث بیداری، ص: 209
مراسم تشییع پیكر امام، از شگفتیهای تاریخ است. خبرگزاریهای رسمی جهان جمعیت استقبال كننده را در سال 1357 تا شش میلیون نفر و جمعیت حاضر در مراسم تشییع را تا نه میلیون نفر تخمین زدند و این در حالی بود كه طی دوران یازده ساله حكومت امام خمینی به واسطه اتحاد كشورهای غربی و شرقی در دشمنی با انقلاب، و تحمیل جنگ هشت ساله و صدها توطئه دیگر آنان، مردم ایران سختیها و مشكلات فراوانی را تحمل كرده و عزیزان بیشماری را در این راه از دست داده بودند و طبعاً می بایست بتدریج خسته و دلسرد شده باشند؛ اما هر گز این چنین نشد. نسل پرورش یافته در مكتب الهی امام خمینی، به این فرموده امام ایمان كامل داشت كه:
در جهان حجم تحمل زحمتها و رنجها و
حدیث بیداری، ص: 210
فداكاریها و جان نثاریها و محرومیتها مناسب حجم بزرگی مقصود و ارزشمندی و علوّ رتبه آن است. (208)
مراسم تشییع از مصلی تا مرقد امام در جنب بهشت زهرا- مزار شهیدان انقلاب اسلامی- آغاز شد. كودكان، زنان و مردان چنان ضجه می زدند كه گویی جانشان را می برند. ساعتها گذشت، اما پیشروی جمعیت به دلیل احساسات غیر قابل كنترل، ناممكن شده بود، سرانجام ناگزیر پیكر مطهر امام خمینی با هلی كوپتر به سوی محل دفن منتقل شد. با آنكه از قبل، موانع بلندی برای جلوگیری از ازدحام عزاداران، در محل تدفین پیش بینی شده بود، اما به محض اینكه هلی كوپتر به زمین نشست، موانع در هم ریخت، شعله سوزناك فراق در دلها زبانه كشید و احساس جدایی، چنان جمعیت را بی تاب كرد كه با همه تلاش مأمورین، خاكسپاری میسر نشد. صحنه ها مستقیم از تلویزیون پخش می شد (فیلمهای آن اكنون نیز موجود است) سرانجام به دشواری، تابوت حامل پیكر مطهر امام از دستهایی كه "خمینی" را همه هستی و موجودیت خویش می دانستند، گرفته شد و دوباره با هلی كوپتر به جماران بازگردانده شد.
آنها كه در مغرب زمین و یا در سایه بینش غربیِ خود، دنیا و زندگی را فقط از دریچه پول و هوس می نگرند و در غوغای زندگی ماشینی و صدای خُردكننده آن، اصالتها و عشق و ارزشها را فراموش كرده اند، نمی توانند معنای آنچه را كه در فیلمهای خاكسپاری امام مشاهده می كنند، دریابند. اگر تحریفها و صدای كركننده تبلیغات مسمومِ دشمنانِ حقیقت، اجازه دهد و آنان فقط وصیتنامه و یا یك پیام امام خمینی را بدون پیش داوری و از سر انصاف و بر اساس نگاهِ وجدان و فطرتشان مرور كنند، قطعاً داوری شان تغییر خواهد كرد.
پس از آنكه مراسم تدفین به علت شدت احساسات عزاداران امكان نیافت، طی اطلاعیه هایی مكرر از رادیو اعلام شد كه "مردم به خانه هایشان بازگردند، مراسم به بعد موكول شده و زمان آن بعداً اعلام خواهد شد." برای مسئولین تردیدی نبود كه هر چه زمان بگذرد صدها
حدیث بیداری 213 رحلت امام خمینی؛ وصال یار، فراق یاران:
حدیث بیداری، ص: 211
هزار تن از علاقه مندان دیگر امام كه از شهرهای دور راهی تهران شده اند نیز بر جمعیتِ تشییع كننده افزوده خواهد شد، ناگزیر در بعد از ظهر همان روز مراسم تدفین با همان احساسات و به دشواری انجام شد كه گوشه هایی از این مراسم به وسیله خبرنگاران به جهان مخابره شده است.
دهها جلد اشعار شاعران ایرانی و غیر ایرانی كه در روزهای بعد از رحلت امام سروده و منتشر شده است، خود گویای احساسات مردم در آن روزهاست. در میان این سوگنامه ها اشعار و قطعاتی به چشم می خورد كه خود از شاهكارهای تاریخ ادبیات معاصر ایران است.
مراسم سوم و هفتم و چهلم در سال نخست با شكوه تمام برگزار گردید و از آن پس همه ساله با همان شكوه، در روز 14 خرداد هر سال برگزار گردیده است. به همت شیفتگان امام با سرعتی غیر قابل باور، بارگاهی معظم به نشانه قدرشناسی جامعه اسلامی از رهبر معنوی خویش، و به نشانه ابدی شدن یاد و خاطره او بر پا شد و مزار شریفش همه روزه و بخصوص در مناسبتهای مذهبی میعادگاه زائران و عاشقان او از ایران و مسلمانان دیگر كشورهاست. پرچم سرخی كه بر بلندای بارگاهش در اهتزاز است، یادآور پرچم سرخ بارگاه سالار شهیدان حسین بن علی- علیه السلام- و نشانه آن است كه نهضت عاشورایی خمینی نیز همچون قیام كربلا تا همیشه تاریخ، خون شرف و انسانیت و استقامت در راه خدا را در رگهای دین باورانِ غیرتمند جاری خواهد ساخت.
و بدینسان رحلت امام خمینی نیز همچون حیاتش منشأ بیداری و نهضتی دوباره شد و راه و یادش جاودانه گردید؛ چرا كه او حقیقت بود
حدیث بیداری، ص: 212
و حقیقت همیشه زنده است و فناناپذیر.
او جلوه ای از جلوه های "كوثر" بود و كوثر ولایت، همیشه در زمین و زمانه ها جاری است.
حدیث بیداری، ص: 213
و حكایت آن عبد صالح خدا همچنان باقی است ...
گر كسی هست كه فریاد كند بودن را همه از همّت آن رند خداجو باشد
سلام علیه یوم ولد و یوم یموت و یوم یبعث حیّا